آیه
رِزْقاً لِّلْعِبَادِ وَأَحْيَيْنَا بِهِ بَلْدَةً مَّيْتاً كَذَلِكَ الْخُرُوجُ
ترجمه
تا رزق بندگان باشد و به باران، زمین مرده را زنده كردیم، خروج (از گور نیز) این گونه است.
نکته‌ها
«حَصید» به معناى درو شده، «باسقات» به معناى بلندقامت، «طَلع» شكوفه اى است كه تازه به خرما تبدیل شده، «نَضید» به معناى متراكم و برهم چیده شده است.
از بهترین و لذّت بخش ترین حالات كشاورز، هنگام رسیدن و درو كردن محصول است. «حبّ الحصید»
در این آیات، براى تبیین معاد، از نزول باران و رویش گیاهان استفاده شده است.
امام باقرعلیه السلام درباره «نزلنا من السّماء» از پیامبراكرم فرمودند: هیچ آبى در زمین نیست مگر آنكه با آب آسمان مخلوط گشته است.(9)
حضرت على علیه السلام هنگام بارش باران، آب باران را بر سر و روى خود مى ریختند و مى فرمودند: این بركتى از آسمان است كه هیچ دست و ظرفى به آن برخورد نكرده است.(10)
9) كافى، ج 6، ص 387.
10) بحار، ج 59، ص 270.
پیام‌ها
1- باریدن باران، اگرچه از طریق عوامل طبیعى است، امّا با اراده خداست. «نزّلنا»
2- باران، وسیله حیات و بركت زمین است. نابودى آفات، رویش گیاهان، لطافت هوا و جارى شدن چشمه ها، از خیرات و بركات باران است. «مباركاً»
3- در میان میوه ها، خرما حساب دیگرى دارد. (درخت خرما جداگانه نام برده شده است) «جنّات… والنخل»
4- پیدایش محصولات كشاورزى، حكیمانه و هدفدار است. «رزقا للعباد»
5 – رزق انسان باید زمینه ى بندگى او باشد. «رزقاً للعباد»
6- براى بیان معقولات، از محسوسات استفاده كنیم. «احیینا به بلدة میتا… كذلك الخروج»
7- نگاهى به قدرت خدا، مسئله زنده شدن مردگان را براى انسان آسان مى كند. «بنینا، زینا، مددنا، القینا، أنبتنا، نزلنا، فانبتنا، أحیینا… كذلك الخروج»
8 – كارهاى الهى از جامعیّت ویژه اى برخوردار است؛ خداوند، صنعت و حكمت و معرفت و هدایت را بهم درآمیخته است. (بلندى نخل و زیبایى شكوفه هایش، نشانه صنعت و هنر الهى است. رزق بودن میوه ها، نشانه حكمت الهى و از زمین مرده این همه سرسبزى و محصول پدید آوردن، زمینه هدایت و معرفت انسان به قدرت الهى بر رستاخیز است.) «باسقات… نضید… رزقاً… كذلك الخروج»
