آیه
وَعَادٌ وَ فِرْعَوْنُ وَإِخْوَانُ لُوطٍ
ترجمه
و (نیز قوم) عاد و فرعون و برادران(قبیله اى) لوط.
نکته‌ها
نام «اصحاب الرَّس»، در این سوره و در سوره فرقان آیه 38 آمده است. «اصحاب رسّ» در یمامه زندگى مى كردند و پیامبرى به نام حنظله داشتند كه پیامبرشان را تكذیب كرده، او را در چاه انداختند. چون «رَسّ» به معناى چاه مى باشد آن قوم را اصحاب رسّ نامیدند. برخى آنان را قومى مى دانند كه درخت صنوبر را معبود خود قرار داده و آن را مى پرستیدند.(11) امام صادق علیه السلام در مورد علّت عذاب اصحاب رسّ فرمودند: زنانشان به زنان اكتفا مى كردند (و همجنس باز بودند).(12)
قوم ثمود، قوم حضرت صالح علیه السلام و قوم عاد، قوم حضرت هودعلیه السلام است.
«ایكه» به معناى بیشه زار و جایى است كه درختان درهم آمده دارد. اصحاب ایكه، یك گروه از قوم حضرت شعیب بودند كه در بیشه زارها زندگى مى كردند. در سوره حجر و شعراء از آنان نام برده شده است.
«تُبّع» لقب پادشاهان یمن است و قوم تُبّع، به گروهى از مردم یمن گفته شده كه پیرو پادشاهان خود بوده اند. نام آنان در سوره دخان آیه 37 نیز آمده است.
در حدیث مى خوانیم كه پادشاه یمن (تبّع) به دو قبیله أوس و خزرج گفت: شما در همین یثرب بمانید تا پیامبر اسلام مبعوث شود و من هم اگر آن پیامبر را درك كنم، به او خدمت مى كنم و با او همراه مى شوم.(13)
از آنجا كه قوم حضرت لوط، همگى از اقوام و خویشان او بودند، لذا قرآن در مورد آنان به «اخوان لوط» تعبیر كرده است.(14) البتّه قرآن، پیامبران را برادران مردم مى داند و شاید از این جهت نیز به قوم لوط، برادران او اطلاق شده است.
11) تفسیرنمونه.
12) كافى، ج 5، ص 551 .
13) تفسیر مجمع البیان.
14) تفسیر مجمع البیان.
پیام‌ها
1- آشنایى با تاریخ و مشكلات انبیا، مایه ى دلدارى پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله است. «كلّ كذّب الرسل»
2- تضادّ میان حق و باطل، در طول تاریخ وجود داشته است. «كلّ كذّب الرسل»
3- خداوند با فرستادن انبیا، اتمام حجت مى كند و اگر مردم لجاجت كردند و نپذیرفتند، كیفر مى كند. «كذّب الرسل… فحقّ وعید»
4- كیفر برخى اقوام لجوج، در دنیا بوده است. «فحقّ وعید»
5 – تاریخ و سرنوشت اقوام پیشین، درس عبرتى براى آیندگان است. «كل كذب الرسل… فحق وعید»
6- تكذیب هر یك از پیامبران، عذاب و قهر الهى را به دنبال دارد. «كلّ كذّب الرسل»
