تفسیر آیه 15 سوره حجرات

سیماى مؤمن واقعى
چهار آیه ى قرآن با جمله «انّما المؤمنون» شروع شده كه ترسیم سیماى مؤمن واقعى است:
1. «انّما المؤمنون الّذین اذا ذُكر اللَّه وَجِلتْ قلوبهم و اذا تُلیت علیهم آیاته زادتهم ایماناً و على ربّهم یَتوكّلون»(137) مؤمنان واقعى كسانى هستند كه هرگاه نام خداوند برده شود، دلهایشان مى لرزد و همین كه آیات الهى بر آنان تلاوت شود، ظرفیت آنان به ایمان افزوده مى گردد وتنها بر خدا تكیه مى كنند.
2. «انّما المؤمنون الّذین آمنوا باللّه و رسوله و اذا كانوا معه على امرٍ جامع لم یَذهَبوا حتّى یَستأذِنوه…»(138) مؤمنان واقعى كسانى هستند كه به خدا و رسولش ایمان دارند و هرگاه در یك كار دسته جمعى با پیامبر هستند، بدون اجازه ى حضرت از صحنه خارج نمى شوند.
3 و 4. در همین سوره مطرح شده است؛ یك بار در آیه دهم، «انّما المؤمنون اخوة…» و بار دیگر در همین آیه.
اگر این چهار آیه را در كنار هم بگذاریم، سیماى مؤمنان صادق و واقعى را كشف مى كنیم. همانان كه قرآن درباره شان فرموده است: «اولئك هم المؤمنون حقّا»(139) و«اولئك هم الصادقون» بنابراین مؤمنان واقعى كسانى هستند كه:
1. دلهاى آنان به یاد خدا بتپد، نه با مال و مقام و… . «اذا ذكر اللَّه وَجِلَت قلوبهم»
2. دائماً در حال حركت و تكامل هستند و توقّفى در كارشان نیست و در برابر هر پیام الهى؛ متعهّد، عاشق و عامل هستند. «و اذا تُلیت علیهم آیاته زادتهم ایمانا»
3. تنها تكیه گاه آنان ایمان به خداست، نه قراردادها و وابستگى هاى به شرق و غرب و… . «على ربّهم یَتوكّلون»
4. در نظام اجتماعى، پیرو رهبر الهى هستند و بدون دستور او حركتى نمى كنند و نسبت به او وفادارند. «اذا كانوا معه على امرٍ جامع لم یَذهَبوا حتّى یَستأذنوه»
5. خود را برتر از دیگران ندانند و با همه به چشم برادرى نگاه كنند. «انّما المؤمنون اخوة»
6. ایمان آنان پایدار است. ایمانشان بر اساس علم، عقل و فطرت است و به خاطر عمل به آنچه مى دانند، به درجه ى یقین رسیده اند و تبلیغات و حوادث تلخ و شیرین آنان را دلسرد و دچار تردید نمى كند. «ثمّ لم یَرتابوا»
7. هر كجا لازم باشد، با مال وجان از مكتب دفاع مى كنند. «و جاهدوا باَموالهم و انفسهم»
137) انفال، 2.
138) نور، 62.
139) انفال، 4 و 74