آیه
مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِى وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَآ أَنْهَارٌ مِّن مَّآءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَ أَنْهَارٌ مِّن لَّبَنٍ لَّمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّةٍ لِّلشَّارِبِينَ وَ أَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفّىً وَلَهُمْ فِيهَا مِن كُلِ ّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِى النَّارِ وَسُقُواْ مَآءً حَمِيماً فَقَطَّعَ أَمْعَآءَهُمْ
ترجمه
وصف بهشتى كه اهل پروا به آن وعده داده شده اند، (چنین است:) در آن نهرهایى است از آبى كه بدبو شدنى نیست و نهرهایى از شیر كه مزه آن دگرگونى ندارد و نهرهایى از شراب كه براى نوشندگان لذّت بخش است و نهرهایى از عسل مصفّا و ناب. و براى آنان در آنجا هرگونه میوه اى موجود است و نیز آمرزشى از طرف پروردگارشان. (آیا اینان) همانند كسانى هستند كه در آتش جاودانه اند و آبى جوشان، نوشانده مى شوند، كه اندرونشان را متلاشى مى كند.
نکته‌ها
آنچه به اجمال در مورد بهشت در آیه دوازده مطرح شد «جنّات تجرى»، مشروح آن در این آیه بیان شده است. «فیها أنهار… و أنهار… و أنهار»
انواع نهرهاى بهشتى در این آیه مطرح شده، لیكن براى گروه خاصّى در بهشت چشمه اى ویژه وجود دارد. «عیناً یشرب بها المقرّبون»(39) چشمه اى كه تنها مقرّبان از آن مى نوشند.
براى هر چیزى كمالى است، كمال آب، بو نداشتن و كمال شیر، تغییر نكردن مزه آن و كمال نوشیدنى ها، لذیذ بودن و كمال عسل، خالص بودن آن است.
با توجّه به تكرار كلمه «انهار» مى توان فهمید كه هر یك از شیر و عسل و شراب و آب، داراى چندین نهر است.
امام حسین علیه السلام فرمود: مغفرتى كه در بهشت نصیب اهل بهشت مى شود، بهترین نعمت براى آنان است و آنگاه به آیه 72 سوره توبه استناد كردند.(40) «و رضوان من اللّه اكبر»
ممكن است مراد از مغفرت در بهشت، زدودن یاد لغزشها از خاطر بهشتیان باشد تا به یاد لغزشهاى دنیوى خود نیفتند و خاطرشان ملول نگردد.(41)
39) مطفّفین، 28.
40) بحار، ج 8، ص 140.
41) تفسیر راهنما.
پیام‌ها
1- در برابر جلوه ها و زینت هاى دنیوى كه وسیله ى ارتكاب برخى گناهان مى گردد، با بیان جلوه ها و زیبایى ها و كامیابى هاى بهشت، مردم را به حق دعوت كنید. «مَثَل الجنّة الّتى وعد المتّقون…»
2- كسانى كه به خاطر تقوا، از كامیابى هاى زودگذر و نامشروع پروا مى كنند، به كامیابى پایدار خواهند رسید. «وعد المتقون»
3- امیددادن به سرانجامى نیكو، عامل گرایش به حق و تقواست. «وعد المتقون»
4- تعدّد و تنوّع طلبى، خواست طبیعى بشر است. «انهارٌ… انهارٌ»
5 – در بهشت، در كنار نعمت هاى مادّى و جسمانى، نعمت هاى معنوى و روحى نیز هست. «انهارٌ… مغفرة…»
6- نعمت هاى بهشتى از هر گونه آفت و نقص و تغییر به دورند. «غیر آسن… لم یتغیّر طعمه… مصفّى»
7- آب و هواى بهشت، نعمت ها را متغیّر و مسموم و بد بو نمى كند. «لم یتغیّر…»
8 – نعمت هایى را كه بهشتیان دریافت مى كنند، در سایه مغفرت پروردگار است. «مغفرة من ربّهم»
9- در بهشت انواع میوه ها، به مقدار وفور وجود دارد. «كلّ الثمرات»
10- در دوزخ، آب جوشان را با زور و ذلّت به كفّار مى نوشانند. «سقوا»
11- تشویق و تهدید در كنار هم سازنده است. «انهارٌ… ماء حمیماً»
12- معاد، جسمانى است. (شیر و عسل، نشانه كامیابى جسمانى است، چنانكه قطعه قطعه شدن اندرون كفّار بر آن دلالت دارد.) «فقطّع امعائهم»
13- حساب جسم و بدن انسان در قیامت، با جسم و بدن او در دنیا فرق مى كند.
