آیه
لَقَدْ رَضِىَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِى قُلُوبِهِمْ فَأَنزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَأَثَابَهُمْ فَتْحاً قَرِيباً
ترجمه
همانا خداوند از مؤمنان راضى شد، آنگاه كه (در حدیبیّه) زیر آن درخت با تو بیعت كردند، پس خداوند آنچه را در دل هایشان (از ایمان و صداقت) بود، دانست، بنابراین آرامش را بر آنان نازل كرد و پیروزى نزدیكى را پاداش آنان قرار داد.
نکته‌ها
رسم چنین بوده كه پس از آنكه قرارداد و معامله اى صورت مى گرفت، دو طرف قرارداد و معامله با یكدیگر دست مى دادند كه به آن بیعت مى گفتند، امّا پس از آن به هر نوع توافق و تعهّد و پذیرش پیمانى كه با دست دادن اعلان موافقت مى شود، بیعت گفته شده است.
بیعت، یك تعهد شرعى است كه وفاى به آن لازم و شكستن آن حرام است و عقاب دارد.
بیعت مردم با پیامبر و امام، منافاتى با تعیین و نصب آنان از سوى خدا ندارد. زیرا خداوند، پیامبر یا امام را تعیین مى كند و مردم براى اعلام اطاعت خود، با او بیعت مى كنند.
مراد از «الشجرة» درختى است در منطقه حدیبیّه كه مردم پاى آن درخت با پیامبر بیعت كردند و این بیعت، به دلیل اعلام رضایت خداوند از بیعت كنندگان «رضى اللّه»، «بیعت رضوان» نام گرفت.
پیام‌ها
1- ایمانى مورد رضایت خداوند است كه همراه با وفادارى نسبت به پیامبرش باشد. «لله رضى اللّه عن المؤمنین اذ یبایعونك»
2- دین از سیاست جدا نیست. رضایت خداوند از مؤمنانى است كه در مسائل اجتماعى و سیاسى با پیامبرشان بیعت نمایند. «رضى اللّه… اذ یبایعونك»
3- براى ثبت حوادث مهم، نام بردن از نشانه لازم است. «یبایعونك تحت الشّجرة»
4- الطاف الهى، مخصوص كسانى است كه برخوردهایشان از سر اخلاص و صداقت باشد. «فعلم ما فى قلوبهم… فانزل السّكینة علیهم»
5 – آرامش، هدیه اى الهى است كه از طرف خدا، تنها بر مؤمنان نازل مى شود. «فانزل السّكینة»
6- نیّت خالص و صادقانه، منافاتى با كامیابى هاى مادّى ندارد. «فعلم ما فى قلوبهم… و مغانم كثیرة»
7- وفادارى نسبت به فرستاده الهى، رمز دریافت الطاف دنیوى و اخروى است. «رضى اللّه… أنزل السّكینة… و مغانم كثیرة»
8 – نعمت هاى معنوى، بالاتر از نعمت هاى مادّى است. ابتدا فرمود: «رضى اللّه – انزل السّكینة» و سپس فرمود: «و مغانم كثیرة»
9- یك حركت خالصانه از انسان، الطاف متعدّد الهى را در پى دارد. «یبایعونك – فانزل السّكینة… و أثابهم… و مغانم»
10- آرامش، مقدّمه پیروزى است. «فانزل السّكینة… و أثابهم فتحاً»
11- پیروزى ها را از لطف خداوند بدانیم. «اثابهم فتحاً» چنانكه در آیه اول این سوره خواندیم: «انّا فتحنا لك»
12- اگر جهت رضاى خداوند تلاش كنیم و با وفادارى به پیامبرش خود را مستعد و لایق سازیم، وعده هاى خداوند حكیمانه و بر اعطاى وعده ها، قادر است. «كان اللّه عزیزا حكیما»
