آیه
نَّحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَقُولُونَ وَمَآ أَنتَ عَلَيْهِم بِجَبَّارٍ فَذَكِّرْ بِالْقُرْآنِ مَن يَخَافُ وَعِيدِ
ترجمه
ما به آنچه (مخالفان) مى گویند آگاه تریم و تو مأمور به اجبار مردم نیستى (تا آنان را با زور به راه راست درآورى). پس هر كه را از وعده عذاب من مى ترسد، به وسیله ى قرآن پند ده.
نکته‌ها
«جبّار» هم به معناى جبران كننده است كه یكى از صفات و نام هاى خداوند است، «العزیز الجبّار المتكبّر»(54) و هم به معناى اجبار و سلطه بر دیگران از روى تجاوز است كه صفتى زشت و مورد نهى است. «ما أنت علیهم بجبّار»
خداوند در این آیات مى فرماید: در قیامت شك نكنید زیرا:
– مرگ و حیات شما به دست ماست. «نحیى و نمیت»
– براى خروج شما از قبرها، زمین را مى شكافیم. «تشقق الارض سراعاً»
– انسان هاى پراكنده را جمع مى كنیم. «ذلك حشر»
– این كار هیچ سختى ندارد. «یسیر»
در آیه 39 فرمود: «فاصبر على ما یقولون» بر آنچه یاوه سرایان مى گویند، صبر كن، آیات بعد، به مسائلى كه انسان را صبور مى سازد اشاره مى كند، از جمله:
– ذكر و تسبیح خداوند. «فاصبر على ما یقولون و سبّح بحمد ربّك»
– یاد قیامت. «فاصبر… ذلك یوم الخروج»
– توجه و حضور خداوند. «فاصبر… الینا المصیر»
– توجه و علم خداوند به سخنان یاوه مخالفان. «فاصبر… نحن أعلم بما یقولون»
آغاز این سوره با سوگند به قرآن و پایان آن با تذكّر و توجّه به قرآن اختصاص یافت.
54) حشر، 23.
پیام‌ها
1- جز خداوند، هیچ كس قدرت زنده كردن و میراندن ندارد. «انّا نحن نحیى و نمیت»
2- یاد این كه بازگشت همه به سوى اوست، توان انسان را در برابر مشكلات افزون مى كند. «فاصبر على ما یقولون… الینا المصیر»
3- وظیفه پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله تبلیغ دین است، نه تحمیل دین. «و ما أنت علیهم بجبّار» (پذیرش دین باید با اختیار باشد.)
4- محور تبلیغات دینى باید قرآن باشد، زیرا بهترین وسیله تذكّر است. «فذكّر بالقرآن»
5 – معارف بلند، منطقى و فطرى قرآن، براى پذیرش مردم كافى است و نیازى به اجبار نیست. «ما انت علیهم بجبّار فذكّر بالقرآن»
6- پندپذیر كسى است كه از قیامت خوف داشته باشد. «فذكّر… من یخاف وعید»
7- حقایق دین در نهاد انسان نهفته است، تنها یادآورى لازم است. «فذكّر بالقرآن» (كلمه «ذكر» به معناى یادآورى نهفته ها و فراموش شده هاست)
8 – كسى كه قیامت را نمى پذیرد، بهترین تبلیغ ها از بهترین مبلّغان براى او سودى ندارد. «من یخاف وعید»
