آیه
قُلْ مَا كُنتُ بِدْعاً مِّنَ الرُّسُلِ وَمَآ أَدْرِى مَا يُفْعَلُ بِى وَلَا بِكُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَى إِلَىَّ وَمَآ أَنَاْ إِلَّا نَذِيرٌ مُّبِينٌ
ترجمه
بگو: من در میان پیامبران، بى سابقه نیستم و نمى دانم با من و شما چگونه عمل خواهد شد و جز آنچه به من وحى مى شود از چیز دیگرى پیروى نمى كنم و من جز هشدار دهنده اى آشكار نیستم.
نکته‌ها
«بِدع» به معناى پدیده نوظهور و بى سابقه است. مخالفان به گونه اى با پیامبر برخورد مى كردند كه گویا تا به حال هیچ پیامبرى نیامده و این امرى نوظهور است.
پیامبر، آنچه را از غیب آماده و مطلع است كه خداوند به او عطا كند، «تلك من انباء الغیب نوحیها الیك»(47) و بدون عطا و وحى و تعلیم الهى، هیچ كس از غیب و آینده خبر ندارد. چنانكه قرآن مى فرماید: «فلا یظهر على غیبه احداً الاّ مَن ارتضى من رسول»(48)
پیامبر، در سخن جز وحى نمى گوید، «ما یَنطقُ عن الهوى اِن هو الاّ وحىٌ یوحى »(49) و در عمل جز از وحى پیروى نمى كند، «ان اتّبع الا ما یوحى الىّ» بنابراین كلام و سیره پیامبر براى مردم حجّت و الگو است.
47) هود، 49.
48) جنّ، 26 – 27.
49) نجم، 3 – 4.
پیام‌ها
1- پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله مأمور پاسخ گویى به شبهات است. «قل…»
2- رهبران الهى، حتّى در شیوه دفاع از حقّانیّت خود، طبق دستور خدا عمل مى كنند. «قل ما كنتُ…»
3- بعثت پیامبران و رسالت آنان، یك جریان مستمر در طول تاریخ بوده است. «ما كنت بدعاً من الرسل»
4- باید شبهات را با منطق و مدارا پاسخ داد. مخالفان مى گفتند: «سحر مبین… افتراه» ولى پیامبر مى فرمود: «كفى باللّه شهیداً… ما كنتُ بدعاً من الرسل»
5 – چون مردم در برابر مسائل جدید و نوظهور حساسیّت نشان مى دهند، بیان سابقه و تاریخ گذشته لازم است. «قل ما كنتُ بدعاً من الرسل»
6- لازمه ى رسالت، دانستن همه چیز نیست. «ما ادرى»
7- رهبر باید با مردم صادقانه سخن بگوید. «و ما ادرى ما یفعل بى ولا بكم»
8 – در بیان مشتركات، اول از خود شروع كنید بعد دیگران. «ما یفعل بى ولا بكم»
9- وظیفه پیامبر، اجبار مردم به ایمان آوردن نیست، وظیفه او هشدار و اعلام خطر است. «ما أنا الاّ نذیر مبین»
10- براى مردم غافل، هشدار دادن از امید دادن لازم تر است. «ما أنا الاّ نذیر مبین»
