آیه
وَهُوَ الَّذِى كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ عَنْهُم بِبَطْنِ مَكَّةَ مِن بَعْدِ أَن أَظْفَرَكُمْ عَلَيْهِمْ وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيراً
ترجمه
و او كسى است كه بعد از آنكه شما را (در حدیبیّه) بر آنان پیروز ساخت، در درون مكّه (نیز) دست آنان را از شما و دست شما را از آنان كوتاه كرد و خداوند به هر كارى كه مى كنید بیناست.
نکته‌ها
ظاهراً مقصود از دست كشیدن هر دو طرف از جنگ، همان صلح حدیبیّه است. زیرا مشركان مكّه خود را آماده ى جنگ كرده بودند و پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله نیز از مسلمانان، بیعت وفادارى گرفته بود و هر دو طرف، دشمن سرسخت یكدیگر بودند.
در صلح حدیبیّه، خداوند از یك سو دست تجاوز مشركان را قطع كرد و از سوى دیگر مؤمنان را از كشتن مشركان بازداشت كه این نیز به دو دلیل، در آن تاریخ نعمت بود: یكى حفظ قداست حرم و مكّه كه نباید به دست مسلمانان هتك و ضایع شود ودیگرى آتش بس ده ساله اى بود كه در قرارداد صلح آمد، و در این مدّت، جمع بسیارى به مسلمانان پیوستند، و به خاطر آنكه مسلمانان كسى از آنان را نكشته بودند، در سال بعد، عمره دسته جمعى انجام دادند و سال بعد با شكوه و هیبت هرچه تمام تر، مكّه را فتح كردند، كه تمام اینها از بركات آن صلح بود.
اگر در حدیبیّه، جنگ و درگیرى رخ مى داد و نفراتى از مشركان كشته شده بودند، راه صلح، آتش بس و راه عمره در سال هاى بعد و راه حفظ و قداست مكّه و شاید راه فتح مكّه در آینده بسته شده بود، به همین دلیل، صلح حدیبیّه را فتح مبین و راه گشاى نفوذ با عزّت اسلام و زمینه ساز رشد سریع اسلام دانسته اند.
پیام‌ها
1- سنّت خداوند در مورد لطف به مؤمنان، قطعى و حتمى است. «و لن تجد لسنّة اللّه تبدیلاً و هو الذى كفّ أیدیهم عنكم»
2- تمام پیروزى ها و پیشرفت ها، به تدبیر و اراده الهى است. «و هو الذى…»
3- امنیت و در امان ماندن از دشمن، آنهم در میان دشمن، نعمتى بزرگ است. «ببطن مكّة»
4- گاهى صلح، نشانه پیروزى است. «من بعد أن اظفركم علیهم»
