آیه
إِنَّ الَّذِينَ يُنَادُونَكَ مِن وَرَآءِ الْحُجُرَاتِ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ
ترجمه
همانا كسانى كه از پشت حجره ها تو را مى خوانند، اكثرشان تعقّل نمى كنند.
نکته‌ها
اسلام، براى آداب اجتماعى اهمیّت ویژه اى قائل است. در این سوره به بخشى از آن آداب اشاره شده و لذا به سوره آداب مشهور شده است.
گرچه مسئله ى صدا زدن پیامبر اكرم صلى الله علیه وآله از پشت دیوار و پنجره، امروز دیگر مطرح نیست، ولى درس و قانونى كه از این ماجرا به دست مى آید، براى ما كارساز است. در تفسیر روح المعانى مى خوانیم كه ابن عباس به خانه ى استادش مى رفت، ولى درِ خانه را نمى زد و صبر مى كرد تا خود استاد بیرون بیاید. از او پرسیدند: چرا در نمى زنى؟ و او در پاسخ این آیه را تلاوت مى كرد: «و لو انّهم صَبَروا حتّى تَخرُجَ الیهم لَكان خَیراً لَهم» اگر مردم صبر كنند تا تو از خانه خارج شوى براى آنان بهتر است.
اتاق هاى خانه پیامبرصلى الله علیه وآله به تعداد همسران او بود و هریك از آنان، حجره اى مستقل داشت. این اتاق ها بسیار ساده و بى آلایش بود و متأسفانه در زمان ولیدبن عبدالملك خراب و جزو مسجد قرار داده شد.(41) اى كاش این حجره ها به حال خود باقى مى ماند تا مردم جهان این سادگى را مى دیدند و عبرت مى گرفتند!
حضرت على علیه السلام مى فرماید: «لا عَقلَ لِمَن لا أدبَ له»(42)، كسى كه ادب ندارد، در واقع عاقل نیست.
41) تفسیر روح المعانى از كتاب طبقات ابن سعد.
42) غررالحكم.
پیام‌ها
1- معمولاً بى ادبى نشانه ى بى خردى است. «الّذین ینادونك… لا یعقلون»
2- بى ادبى نسبت به رهبران آسمانى، قابل توبیخ و سرزنش است. «الّذین ینادونك… لایعقلون»
3- خانه و خانواده، حریم دارد و دیگران حق مزاحمت براى آن ندارند، حتى با صدا زدن آنان از بیرون خانه. «ینادونك من وراء الحجرات اكثرهم لایعقلون»
4- حساب افرادى كه بر اساس عادت بلند سخن مى گویند، (نه بر اساس اهانت و تحقیر،) از افراد بى ادب و مغرِض جداست. «اكثرهم لایعقلون»
5 – به برنامه ها و اوقات فراغت دیگران احترام بگذاریم. پیامبر نیز به آرامش و استراحت نیاز دارد و نباید مردم هر لحظه مزاحم او شوند. «لو انّهم صبروا…»
6- مسئولیت هاى اجتماعى، نباید مانع رسیدگى به امور خانوادگى آنان شود. «صبروا حتى تخرج الیهم»
7- پیامبراكرم صلى الله علیه وآله زمان هایى را براى ملاقات با مردم قرار داده بود و نیازى به فریاد از كوچه نبود. «صبروا حتّى تخرج الیهم»
8 – در برابر افراد بى ادب و بى خرد، از باب رحمت، گذشت و مهربانى وارد شویم و آنان را مأیوس نكنیم. خداوند ضمن سرزنش كسانى كه پیامبر را با فریاد صدا مى زدند، مغفرت و رحمت خود را مطرح مى كند تا یكسره مأیوس نشوند وفرصت تغییر رفتار داشته باشند. «لو انّهم صبروا… واللّه غفور رحیم»
