تفسیر آیه 15 سوره قاف

كلمه «عیینا» از «عى» به معناى عجز و ناتوانى، «لَبس» به معناى خلط و اشتباه و مشتبه شدن است.
«وسوسه» در لغت به معناى صداى آهسته است و در اصطلاح، كنایه از افكار ناپسندى است كه بر فكر و دل انسان مى گذرد.
كلمه «ورید» از ریشه ى «ورود» به معناى رفتن به سراغ آب است. از آنجا كه این رگ، شاهراه گردش خون میان قلب و دیگر اعضاى بدن است، آن را «ورید» گفته اند.
براى ارشاد منحرفان، از هر شیوه صحیحى باید استفاده كرد. در آیات قبل نمونه هایى از قدرت خداوند در هستى و نمونه هایى از سرنوشت شوم كسانى كه تكذیب مى كردند، بیان شد. این آیات، وجدان و عقل مردم را مخاطب قرار داده كه مگر ما در آفرینش اول عاجز شدیم تا از آفرینش دوم بازمانیم.
مشابه جمله ى «نحن أقرب الیه من حبل الورید»، این آیه است: «انّ اللّه یحول بین المرء و قلبه»(15) خداوند میان انسان و قلب او حایل مى شود.
سرچشمه ى وسوسه، سه چیز است:
الف) نفس و خواهش هاى نفسانى. «توسوس به نفسه»
ب) شیطان. «فوسوس لهما الشیطان»(16)
ج) بعضى انسان ها و جنّیان. «الّذى یوسوس فى صدور النّاس من الجِنّة والناس»(17)
علم خداوند به امور ما به دو علت است:
الف) چون آفریدگار ماست و خالق، مخلوق خود را مى شناسد: «الا یعلم من خلق»(18)،
«و لقد خلقنا الانسان و نعلم ما توسوس به نفسه»
ب) چون بر ما احاطه دارد. «نعلم… و نحن أقرب الیه من حبل الورید»
لذا علم خدا دقیق، گسترده و بى واسطه است.
ریشه ى شك در معاد دو چیز است:
یكى این كه خدا از كجا مى داند هر كس چه كرده و ذرّات او در كجاست؟
دیگر این كه از كجا مى تواند دوباره بیافریند؟
این آیه به هر دو جواب مى دهد:
او مى تواند، چون قبلاً انسان را آفریده است. «ولقد خلقنا الانسان»
او مى داند، چون وسوسه هاى نادیدنى را هم مى داند. «نعلم ما توسوس به نفسه»
15) انفال، 24.
16) اعراف، 20.
17) ناس، 5 و 6.
18) ملك، 14.