آیه
أَللَّهُ الصَّمَدُ
ترجمه
خداوندى كه مقصود همگان است.
نکته‌ها
«صَمد» به معناى قصد كردن است. خداوند صمد است، یعنى همه موجودات در امورشان او را قصد مى كنند و او مقصود همگان است. چنانكه امام جوادعلیه السلام در معناى «صمد» فرمود: «سیّدٌ مصمودٌ الیه: او بزرگى است كه موجودات به او رجوع مى كنند و محتاج اویند.» نظیر آیه «انّ الى ربّك المنتهى».(255)
امام حسین علیه السلام در پاسخ اهل بصره كه از معناى صمد سؤال كرده بودند، فرمود: معناى صَمد همان جملات پس از آن یعنى «لم یلد و لم یولد» است.(256)
حضرت على علیه السلام در تفسیر صَمد فرمود: «هو اللّه الصمد الّذى لا من شى ء و لا فى شى ء و لا على شى ء، مبدع الأشیاء و خالقها و منشئ الأشیاء بقدرته، یتلاشى ما خلق للفناء بمشیّته و یبقى ما خلق للبقاء بعلمه»(257) خداوند صمد است، یعنى از چیزى به وجود نیامده، در چیزى فرو نرفته، و بر چیزى قرار نگرفته است، آفریننده اشیاء و خالق آنها است، همه چیز را به قدرتش پدید آورده، آنچه براى فنا آفریده به اراده اش از هم متلاشى مى شود و آنچه براى بقاء خلق كرده به علمش باقى مى ماند.
امام صادق علیه السلام فرمود: اگر اهلش را پیدا مى كردم از همین كلمه «صمد» توحید و اسلام و ایمان را استخراج مى كردم.(258)
256) تفسیر نورالثقلین.
257) تفسیر نورالثقلین.
258) تفسیر نورالثقلین.
پیام‌ها
1- توجّه تمام موجودات، خواسته یا ناخواسته به سوى اوست. «اللّه الصمد»
2- تنها او غنى است و همه به او محتاجند. «اللّه الصمد»
3- تنها خداوند است كه سزاوار قصد كردن است. «اللّه الصمد» (حرف الف و لام در الصمد براى حصر است.)
4- موجودات، در همه امورشان محتاج اویند. «اللّه الصمد» (كلمه صمد مطلق است و شامل تمام احتیاجات مادى و معنوى مخلوقات مى شود.)
