آیه
فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُوْلُواْ الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَلَا تَسْتَعْجِل لَّهُمْ كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ مَا يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُواْ إِلَّا سَاعَةً مِّن نَّهَارٍ بَلاَغٌ فَهَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الْفَاسِقُونَ
ترجمه
پس (اى پیامبر!) صبر كن همان گونه كه پیامبران اولوا العزم صبر كردند و براى (عذاب) آنان شتاب نكن. روزى كه آنچه را وعده داده شده اند بنگرند، گویى جز ساعتى از روز (در دنیا) نمانده اند. (این) ابلاغى است (براى همگان)، پس آیا جز گروه بدكار هلاك مى گردند؟
نکته‌ها
«عزم»، هم به معناى اراده و تصمیم است و هم به معناى عزیمة و شریعت و مراد از «اولوا العزم»، پیامبران صاحب شریعت است. پیامبران اولواالعزم عبارتند از: 1. حضرت نوح 2. حضرت ابراهیم 3. حضرت موسى 4. حضرت عیسى 5. حضرت محمد كه در آیه 7 سوره احزاب و 13 سوره شورى آمده است. «شرع لكم من الدّین ما وصّى به نوحا و الّذى اوحینا الیك و ما وصینا به ابراهیم و موسى و عیسى»
قرآن درباره صبر انبیا آیات فراوانى را ذكر فرموده است، از جمله:
«و لقد كذّبت رسل من قبلك فصَبروا على ما كذّبوا و اوذوا حتّى اتاهم نصرنا»(73) همانا پیامبران قبل از تو، مورد آزار و تكذیب واقع شدند، ولى صبر كردند تا نصرت الهى فرارسید.
آیه اى دیگر، تمام پیامبران را از صابران مى داند. «كلٌّ من الصابرین»(74)
73) انعام، 34.
74) انبیاء، 85.
پیام‌ها
1- لجاجت و اذیّت و آزارِ كفار نسبت به پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله به قدرى بود كه پیامبر به دلدارى و تسلّى و سفارش خداوند نیاز دارد. «فاصبر كما صبر…»
2- توجّه به كیفر كفار، زمینه ساز صبر و استقامت مؤمنان است. «و یوم یعرض الذین كفروا… فاصبر»
3- انسان نیاز به الگو دارد و الگوها در رشد و سازندگى او نقشى مؤثّر دارند. «فاصبر كما صبر أولوا العزم»
4- همه ى انبیا در یك درجه نیستند، «أولوا العزم من الرّسل» و صبر همه ى آنها یكسان نبوده است. «كما صبر أولوا العزم»
5 – پیامبر اسلام نیز از انبیاى اولوا العزم است و گرنه تكلیف به صبرى همچون صبر آن پیامبران، بر حضرت روا نبود. «فاصبر كما صبر أولوا العزم»
6- لجاجت و سرسختى كافران به قدرى بود كه صاحب «خلق عظیم» و «رحمة للعالمین» را به درخواست عذاب وادار مى كرد. (هر چند به این درخواست تصریح نشده است.) «لاتستعجل لهم»
7- رهبر باید سعه صدر داشته باشد. «فاصبر… و لاتستعجل لهم»
8 – سنّت خداوند بر مهلت دادن به مردم است. «و لاتستعجل لهم»
9- عمر دنیا در مقایسه با آخرت، همچون ساعتى از یك روز است. «لم یلبثوا الاّ ساعة من نهار»
10- قرآن، بهترین وسیله تبلیغ، بلكه عین بلاغ و اوج آن است. «بلاغ»
11- فسق، سبب تباهى و مایه هلاكت فرد و جامعه است. «فهل یهلك الا القوم الفاسقون»
