آیه
لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِى مِن تَحْتِهَا الْأنْهَارُ وَمَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَاباً أَلِيماً
ترجمه
بر نابینا گناهى نیست و بر لنگ گناهى نیست و بر بیمار گناهى نیست، (كه به جهاد نروند) و هر كس خدا و رسولش را پیروى كند، (خداوند) او را در باغ هایى (بهشتى) كه نهرها از زیر (درختان) آن جارى است، داخل مى كند و هر كس سرپیچى كند، او را به عذابى دردناك، عذاب خواهد كرد.
نکته‌ها
معیار معافیت و مرز عذر در ترك جبهه، نابینایى و ناتوانى در راه رفتن و بیمارى و ناسلامتى است، نه كوتاه بودن قد و امثال آن.
گرچه براى گروهى، جبهه رفتن واجب نیست، امّا خیرخواهى براى رزمندگان لازم است، چنانكه خداوند در سوره توبه آیه 91 مى فرماید: «لیس على الضعفاء و لا على المرضى… حرج اذا نصحوا للّه و رسوله»
پیام‌ها
1- قانون گذار باید به تمام جوانب قانون توجّه كند و براى موارد خاص (مانند افراد نابینا و علیل و بیمار) قانون ویژه وضع كند. «لیس على الاعمى حرج…»
2- معلولین، احساس حقارت نكنند، هیچ گناه و تقصیرى بر آنان نیست. (كلمه «حَرَج» به اصطلاح ادبى، نكره در سیاق نفى است كه از آن معناى عام استفاده مى شود.) «لیس على الاعمى… على الاعرج حرج»
3- تكالیف الهى، به مقدار قدرت و توان است. «لیس على الاعمى… حرج»
4- افراد معذور، از بهشت محروم نمى شوند، به شرط آنكه در حدّ توان، مطیع باشند. «لیس على الاعمى… مَن یطع اللّه…»
5 – پیامبر معصوم است، زیرا اطاعت او قرین اطاعت خداست. «مَن یطع اللّه و رسوله»
6- ملاك اصلى ورود به بهشت، اطاعت است، گرچه شفاعت هم گاهى كارساز است. «من یطع… یدخله جنّات»
